Sanırım ilk kez 4 yıl kadar önce karşılaştım bu soru ile. O zamandan beri glutensiz beslenmenin daha sağlıklı olduğu düşüncesi ve glutensiz bir hayat stili Türkiye’de de giderek yaygınlaştı. Sosyal medya ve televizyon sayesinde de glutensiz diyet popülaritesini giderek artırıyor. Sadece glutensiz yemek tariflerinin verildiği programlar var artık. Glutensiz yiyecek endüstrisi de giderek genişliyor. Çölyak hastalığı, gluten allerjisi, çölyak olmayan gluten duyarlılığı olup glutensiz beslenmesi gereken kişiler açısından sevindirici tabi, ama sadece daha sağlıklı olduğunu düşündükleri için glutensiz beslenen kişiler açısından bu durum gerçekten yararlı mı yoksa geçici bir moda mı? Glutensiz beslenmenin bebek ve çocukları için daha sağlıklı bir alternatif olduğunu düşünen ailelerin sayısı da artıyor ve çocuklar da bu akımdan etkileniyor.

En baştan şunu söyleyebilirim ki glutensiz beslenmeye gerekçe olacak tıbbi bir neden olmadıkça, glutensiz diyetin daha sağlıklı olduğunu destekleyen bir bilgi yok elimizde.

Gluten başta buğday olmak üzere arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Tahıllardan mısır ve pirinç ise gluten içermezler. Gluten proteininin neden olduğu bir grup hastalıktan en yaygın olarak bilineni de çölyak hastalığıdır. Gluten allerjisi, çölyak olmayan gluten duyarlılığı, gluten ataksisi gibi hastalıklar da tanımlanmıştır.

Glutensiz diyet ile beslenmesi gereken hastalar et, sebze, meyve gibi besinleri rahatlıkla tüketebilirken ekmek, makarna gibi besinler yerine gluten içermeyen özel unlardan yapılan alternatifleri tüketmek zorundadırlar. Bu özel üretilen glutensiz besin maddelerinin içinde protein, lif, demir ve folik asit, niasin, riboflavin, tiamin gibi vitaminler glutenli eşdeğerlerine göre daha azdır. Karbonhidrat, yağ ve sodyum içeriklerinin de daha fazla olduğunu gösteren çalışmalar vardır. Bu nedenle glutensiz ürün tüketenlerde demir, folik asit, kalsiyum, B6, B12, A ve D vitamini eksiklikleri görülebilmektedir. Muhtemelen glutensiz besinlerin lif içeriğinin düşük olmasına bağlı olarak bu kişilerde kardiyovasküler hastalık riskinin daha yüksek olduğunu gösteren bulgular da vardır.

Bebeklerin buğday ve diğer tahıllarla tanıştırılması için önerilen zaman 6. aydır. Tahıllar ve özellikle buğday ile tanışmanın geciktirilmesinin bebekleri/çocukları gluten allerjisi veya çölyak hastalığından koruduğunu gösteren bir bulgu da yoktur. Dolayısıyla 6. aydan itibaren bebeklerin beslenme programına tahılların eklenmesi önerilmektedir.

Sonuç olarak, şimdiye kadar olan bilgilerimize göre, hekim tarafından kanıtlanmış gluten ilişkili bir hastalık olmadıkça daha sağlıklı olmak için glutensiz diyet uygulanmamalıdır. Tabi ki bu gluten tüketiminin abartılması anlamına da gelmemelidir.